Het lijkt normaal dat je na een frozen shoulder nooit meer volledige bewegingsbereik terugkrijgt. En het lijkt normaal dat oude mensen krom gaan lopen. Maar is dat ook echt zo?
Ik heb zelf aan twee kanten een frozen shoulder (gehad). De fysiotherapeut zei dat het nooit meer helemaal goed zou komen. Ik geloofde daar niets van, maar na verloop van tijd begon ik toch te denken dat ik misschien inderdaad niet meer volledige bewegingsbereik terug zou kunnen krijgen. Gewoon dagelijks gebruik was geen probleem, maar een aantal oefeningen met yoga lukten ook na langere tijd nog steeds niet. En ik merkte dat ik mijn armen vooral minder goed naar achteren kon brengen, bij voorbeeld om iets achter me te pakken. Ik heb sowieso niet meer de flexibiliteit van 30 jaar geleden, dus dat er – ondanks mijn yoga beoefening – langzaam iets achteruit gaat merk ik wel.
Toen wees iemand me op het boekje “Somatics” van Thomas Hanna (voor zover ik weet alleen beschikbaar in het Engels). Dat was een openbaring. Een feest van herkenning om te lezen, en vervolgens makkelijk en nuttig om mee te werken. Als ik zijn toch al korte boekje verder samenvat kom ik uit op het volgende:
Thomas Hanna zegt dat wat wij als ‘normaal’ beschouwen bij het ouder worden dat helemaal niet is. Hij zegt dat we twee aangeboren reflexen hebben, de ene noemt hij de ‘rood-licht reflex’. Dat is een sequentie van spieraanspanningen van je voorhoofd naar je tenen aan de voorkant van het lichaam, die plaatsvindt zodra er iets is dat we als bedreigend of moeilijk ervaren. De andere noemt hij de ‘groen-licht reflex’ (die naam zag je vast al aankomen!). Het is de reflex die hoort bij onderzoeken, van de wereld ingaan, bereid zijn dingen aan te pakken. Het is een soort verlengde van de zogenaamde “Landau reflex” die plaatsvindt bij baby’s als ze een maand of drie tot zes oud zijn en het hoofd (en de benen) gaan optillen. Bij deze reflex span je de spieren aan de achterzijde van het lichaam aan.
Er is nog een derde reflex: de trauma reflex. Die lijkt op de rood-licht reflex maar is vaak naar één kant (bijvoorbeeld vanwaar de auto kwam in een ongeluk dat je hebt meegemaakt).
Afhankelijk van hoe ons leven verloopt en hoe wij erop reageren maken we vaker tot heel vaak gebruik van de ene of de andere reflex (we hebben allemaal met alle drie te maken). Op een gegeven moment raak je er zo aan gewend, of zit een reflex zo diep in je, dat je de aangespannen spieren niet meer (helemaal) loslaat. Die blijven permanent licht aangespannen.
Onze hersenen verwerken ongelooflijk veel informatie. Om niet overweldigd te worden filteren ze onbelangrijke eruit, maar wat ze belangrijk en onbelangrijk vinden kan nog wel eens ongelukkig uitwerken. Een spier die permanent aangespannen is, is geen nieuws, en je hersenen ‘vergeten’ hem. Je voelt het niet meer. Dit heet ‘sensory motory amnesia’, geheugenverlies van gevoel- en bewegingscapaciteit.
Links zie je de effecten van de groen-licht reflex, in het midden de trauma reflex en rechts de rood-licht reflex.
Omdat de meesten van ons relatief meer te maken hebben van de rood-licht reflex, zie je dat naarmate we ouder worden veel van ons langzaam aan steeds krommer voorover buigen. Sommigen zijn van nature erg ondernemend en / of spannen zich bovenmate in om de wereld aan te kunnen, en hebben een relatieve overmaat aan ‘groen-licht reflex’. De rug- of andere pijn die het gevolg is van deze vervorming van je houding en daarmee van je skelet wordt vaak behandeld alsof er een probleem is met het skelet.
Wordt er een foto gemaakt, zien ze de wervelkolom die vervormd is en zeggen ze: Kijk, daar zit een hernia. Soms worden een paar wervels mechanisch vastgezet.
Maar wat er in wezen gebeurt is volgens Hanna dat een aantal spieren permanent aangespannen is en de ruggenwervels krom trekt. Hij geeft eenvoudige oefeningen waarmee je die spieren weer terug in je bewustzijn kunt brengen, en ze weer kunt leren te ontspannen. Na een opbouw waarin je er wat meer tijd aan besteedt kost het onderhoud daarna misschien vijf minuten per dag. Echt een aanrader! Als je Engels leest kan je er zo mee aan de slag, al is het afhankelijk van je klachten wel verstandig om dat in overleg met een arts of therapeut te doen.
Wat interessant om te lezen dat je, zelfs als je ouder bent, volledig kan blijven bewegen. Mijn moeder heeft veel last van haar schouders. Ze is nu op zoek naar een therapeut die haar frozen shoulder behandelen kan. Ik zal dit artikel naar haar doorsturen, misschien kunnen de oefeningen uit het boek haar helpen om haar bewegingsbereik weer te vergroten.
Ik ken iemand die met deze methode na een frozen shoulder weer 100% bewegingsbereik heeft teruggekregen, met behulp van een therapeut die ermee werkte. Maar: in Amerika. Ik weet niet wie er in Nederland mee werkt. De oefening die hij mij vertelde staat in dit boekje, al gaat het boekje meer over lichaamshouding en goed lopen dan over de schouders. Er zijn misschien op youtube meer dingen te vinden op ‘somatics’ en ‘frozen shoulder’. Succes ermee, ik hoop dat je moeder restloos van haar klachten afkomt!