De impact van chronische stress
Wij mensen zijn niet gemaakt om met chronische stress om te gaan. We kunnen wel fantastisch overweg met acute stress. Als we in gevaar zijn gaat onze ‘stress-as’ aan. Dan maken we een stoot adrenaline aan zodat het parasympatisch zenuwstelsel uitgaat, en het sympatisch zenuwstelsel aan. Onze spijsvertering wordt stilgelegd, onze hartslag gaat omhoog en er gaat veel energie naar onze spieren, zodat we hard weg kunnen rennen of een goed gevecht leveren. Na afloop wordt de adrenaline weer uitgezet en maakt ons lichaam beloningsstofjes aan (zoals GABA), waardoor we ons tevreden voelden. Het is een héél knap ontworpen systeem.
Maar tegenwoordig hebben we vooral te maken met chronische stress: een hypotheek onder water, economische onzekerheid, het combineren van een baan, kinderen, een druk sociaal leven, sport, muziekles en sport voor de kinderen, de zorgen over je zieke moeder… De stress-as wordt aangezet, maar niet meer uit. We staan de hele tijd op scherp. En dat verstoort het heel veel processen in je lichaam. Daar word je dood- en doodmoe van.
Chronische stress is een belangrijke factor bij veel ziektebeelden en klachten. Dat komt bijvoorbeeld omdat sommige functies in ons lichaam (zoals de spijsvertering) het alleen goed doen als het parasympatisch zenuwstelsel actief is. Als je sympaticus permanent actief is, weet je dus zeker dat je spijsvertering niet helemaal goed gaat, en dat je niet alles uit je voeding haalt wat je nodig hebt.
Het gevolg van alle stress factoren in ons leven is dat we in een permanente ‘overlevingsstand’ terecht komen, die bedoeld was om maar kort te duren, namelijk totdat je het gevaar hebt overmeesterd of ervan bent weggevlucht. Deze situatie zorgt ervoor dat je spijsvertering het structureel niet goed doet, en je niet de energie kan leveren die je lijf nodig heeft. Terwijl je door de stress juist meer energie en voedingsstoffen nodig hebt.
Daaruit volgt dat het belangrijk is dat we zorgen dat ons leven in balans is. Er is niks mis met een beetje stress af en toe, maar het moet wel afgewisseld worden met (diepe) ontspanning. Ook is het prima om je lichaam af en toe klaar te zetten voor actie, maar dan moet er ook wel actie volgen. Ontspanning kan natuurlijk via iets als yoga, maar gewoon iets doen waar je veel plezier in hebt is ook al prima. Wandelen in de natuur, gaan dansen, naar de film of het theater. Wat het ook is waardoor jij even alles wat je bezig houdt helemaal los kunt laten.
Een tweede belangrijk punt, is dat we de juiste voeding binnen krijgen. Dat is niet voor iedereen hetzelfde, al zijn er wel een paar bijna universele dingen. Zoals veel groente en fruit, zo min mogelijk bewerkt en liefst heel afwisselend voedsel.
Tot slot is het belangrijk dat je darmen goed op orde zijn. Al eten we nog zo gezond, als de zuurgraad in onze darmen of onze darmflora verstoord zijn krijgen we lang niet alles binnen dat ons lichaam nodig heeft. Gelukkig is het, zelfs als we al vanaf onze geboorte of prille jeugd met een slechte spijsvertering worstelen, meestal mogelijk om daarin grote verbetering aan te brengen.
Hoe beter we deze punten in orde hebben, hoe beter we bestand zijn tegen de stress die nu eenmaal hoort bij het leven in onze tijd.