Drie dingen die je beschermen tegen de grootste epidemie van onze tijd

Is het alleen maar zorgwekkend…

Wie staat er wel eens stil bij de exponentiële groei van diabetes type 2?  Voor 1950 kwam deze aandoening nauwelijks voor. Zij werd lang ook wel ouderdomssuiker genoemd, maar komt nu zelfs al bij kinderen voor. Daarom is die benaming in onbruik geraakt. De groei is op zijn zachtst gezegd zorgwekkend:  van zeldzaam in 1950 naar wereldwijd 30 miljoen diabetes patiënten in 1985, 285 miljoen in 2010 en een verwachte 330 miljoen in 2023.

In Nederland

• is bij ruim 1,2 miljoen mensen de diagnose gesteld
• komen er elke week gemiddeld zo’n 1200 bij
• lopen waarschijnlijk zo’n 200.000 mensen rond met diabetes zonder dat ze het weten
• zal volgens onderzoekers van de Erasmus universiteit 1 op de 3 van de huidige volwassen Nederlanders diabetes type 2 krijgen.

Als klap op de vuurpijl heeft onderzoek van de Universitair Medisch Centrum (UMC) van Maastricht laten zien dat de soms ernstige complicaties van diabetes al optreden jaren voordat de diabetes zich manifesteert, in een voorfase die ze ‘prediabetes’ noemen. Volgens het UMC heeft op dit moment tenminste 25 procent  van de bevolking tussen pakweg 40 en 75 jaar prediabetes. Een groot deel van hen krijgt daadwerkelijk diabetes type 2.

… of zelfs angstaanjagend?

Hoe ernstig is dat als gezondheidsprobleem? Ik citeer de website van De Maastricht Studie (link onderaan dit artikel):

“Vroeger werd gedacht dat diabetes weliswaar ernstige gevolgen kon hebben, maar dat die in essentie beperkt waren tot hartvaatziekten, zoals hartinfarct, herseninfarct en etalagebenen, netvliesafwijkingen met blindheid als ernstigste gevolg, nierafwijkingen, en afwijkingen van de zenuwbanen, met pijn en tegelijk gevoelloosheid van de benen als symptomen. Dat is natuurlijk al meer dan genoeg, maar recent onderzoek laat zien dat de gevolgen van diabetes nog veel breder zijn: versnelde cognitieve achteruitgang, verhoogde neiging tot depressie, verslechtering van de longfunctie en de stevigheid van de botten, klachten van het maag-darmstelsel, leverafwijkingen, en klachten van het bewegingsapparaat horen er ook bij. Hoe dat komt, weten we niet. Eén van de kernvragen van de Maastricht Studie is dan ook het ontrafelen van de mechanismen waarlangs diabetes tot zo’n enorme diversiteit aan complicaties kan leiden”.

Eén van die mechanismes, heeft De Maastricht Studie aangetoond, is schade aan de kleine bloedvaten. Die blijkt al aanwezig te zijn tijdens prediabetes. Terwijl de betreffende persoon zich nog niet bewust is dat er iets mis is ontstaat er al schade in het hele lichaam. Volgens de studie is er “in totaal (…) een periode van zeven tot zeventien jaar waarin sluipend type 2-diabetes en de complicaties daarvan ontstaan”. Het kan zijn dat je in die tijd niet meer merkt dan vermoeidheid, “maar ondertussen wordt er dus wel degelijk schade aangericht, in eerste instantie aan de kleine bloedvaten. Gevolg daarvan is dat organen minder bloed en dus zuurstof en voeding krijgen en niet meer optimaal kunnen functioneren. De onderzoekers hebben vastgesteld dat dat effect door het gehele lichaam plaatsvindt. (…) Die schade verhoogt de kans op het ontwikkelen van diabetes type 2 en hart- en vaatziekten”: de schade is dus zowel gevolg als ook weer oorzaak van deze lichamelijke problematiek: een vicieuze cirkel die je zo snel mogelijk wilt doorbreken.

Dat overkomt mij niet…

Tsja, terwijl ik toch al heel lang veel doe om gezond te leven realiseer ik me, terugkijkend, dat ook ik prediabetes had. Dat kan ik onder andere aflezen aan de ‘complicaties’: in 2014 kreeg ik volkomen onverwacht een hartinfarct. Zo onverwacht, dat de cardioloog in het ziekenhuis in eerste instantie zei dat ik gerust kon zijn, dit had ZEKER niets met mijn hart van doen… Toen kwamen de bloeduitslagen binnen en kwam hij een beetje schaapachtig vertellen dat hij iets te vroeg was geweest met zijn geruststelling.  De klachten die ik had waardoor ik wist dat er IETS niet goed ging in mijn lichaam was een soort algemene pijn en vermoeidheid. Verder was overgewicht de enige echte indicatie. En toch…

Maar ik heb goed nieuws voor je!

We creëren diabetes type 2 grotendeels zelf. Sommige mensen hebben meer “aanleg” ervoor dan anderen. Dat is genetisch bepaald, maar je genen hoeven niet tot expressie te komen. Of ze dat wel of niet doen is het directe gevolg van je manier van leven, van de keuzes die je maakt. En met de juiste kennis is het niet moeilijk om betere keuzes te maken…  Je kunt dus zelf veel doen om zo lang mogelijk gezond te blijven. En terwijl het in het begin – terwijl je gewoontepatronen verandert –  wat extra aandacht vraagt, is het absoluut niet moeilijk.

Je hoeft maar drie dingen te doen.

De kans is groot dat je op mijn lijstje maar één ding tegen komt dat nieuw voor je is… Op hoofdlijnen:

1. Eet de voeding waar je lichaam op is ingesteld. We eten vaak te veel en dan ook nog eens de verkeerde dingen. Daarmee zeg ik niet dat je jezelf moet uithongeren, integendeel. We zijn toegegroeid naar het eten van gemaksvoedsel dat ons niet genoeg verzadigt. Daardoor hebben we snel weer honger en eten we meer. Met hetzelfde aantal calorieën uit andere voedselkeuzes gaat je stofwisseling op een andere manier werken. Je krijgt daarbij minder schommelingen in je bloedsuikerspiegel, en je insulinespiegel blijft lager. Ik geef af en toe presentaties over dit onderwerp, laat het me weten als je meer wilt horen. Ik zal er ook nog wel eens uitgebreider over schrijven. Volgens de universiteit van Leiden is diabetes type 2 in twee derde van de gevallen volledig omkeerbaar Ik denk dat het altijd omkeerbaar is, of op zijn minst heel veel beter te reguleren. Op voorwaarde dat je tenminste bereid bent er iets voor te doen. Andere voeding is daarbij de belangrijkste interventie (zie onderaan dit artikel de link naar een uitzending van Een Vandaag over dit onderwerp).
2. Zorg dat je voldoende beweegt. Dat betekent niet dat je een paar keer per week jezelf in het zweet moet werken in de sportschool, maar vooral:
   1. Dat je regelmatig beweegt en je (grote) spieren gebruikt. Doe veel te voet of op de fiets, ga wandelen (niet slenteren: een beetje stevig doorlopen maar zo dat je nog wel een gesprek kunt voeren), neem de trap in plaats van lift of roltrap. Een half uur per dag van dit soort matig intensieve beweging – minimaal 15 minuten aaneengesloten – is voldoende. Als je met plezier meer kan en wil , des te beter! Zoek dingen uit waar je plezier in hebt, misschien dansen of badminton.
   2. Dat je sterke spieren hebt, ook in je armen. Mijn favoriet is om me af en toe op te drukken op het aanrecht. Je kunt ook je boodschappentas een aantal keer naar schouderhoogte optillen en weer neerlaten. Of met een waterflesje in de hand de armen buigen en strekken op schouderhoogte.
   3. Dat je niet te lang aaneen stil zit. Kijk of je computerwerk gedeeltelijk staand kun doen (als je geen sta-bureau hebt kan een bijzettafeltje op je werktafel wonderen doen), of sta op zijn minst regelmatig op om iets te gaan doen. Liefst moet je ieder half uur even minimaal een minuut lekker bewegen. Een glas water halen, praten met een collega in plaats van een mail te sturen, dat soort dingen. Of even opdrukken op het aanrecht of tegen de muur…
3. Optimaliseer je doorbloeding in de kleine bloedvaten. Dat hoeft al helemaal geen moeite te kosten… De fysische vaattherapie van Bemer is een fantastische optie: het stimuleert op krachtige wijze de doorbloeding van de kleine vaatjes die het eerste verstopt raken. Je kunt zelf door intensief te sporten, of door afwisselend warmte en kou toepassen (bijvoorbeeld sauna, of een paar minuten koud na-douchen) een verbetering in de doorbloeding in de kleine bloedvaten bereiken van ongeveer 7%. Met fysische vaattherapie van Bemer kan je de doorbloeding verbeteren met ongeveer 30%. De beste manier om hier meer over te weten te komen is om een keer naar een presentatie te komen, waar de informatie overzichtelijk gestructureerd wordt aangeboden. Die presentaties worden iedere vierde zondag van de maand gehouden in Bunnik (in de middag, van 14.00 tot 17.00 uur), en ook regelmatig in Zwolle. De bijeenkomsten zijn – na aanmelding – gratis. Je kunt je aanmelden via sonia@vannispen.net, of zoeken naar andere data en locaties op jongervoelen.nl .

Links naar genoemde artikelen / websites:

De Maastricht studie (algemene informatie)

De Maastricht studie – prediabetes leidt tot schade aan de kleine bloedvaten

Een vandaag item over de omkeerbaarheid van diabetes door voeding: