Volgens een paper gepubliceerd in BMJ leidt een inname van 10% meer ultra-bewerkte voedingsmiddelen tot 12% meer risico op kanker in het algemeen (11% specifiek voor borstkanker). Het gaat dan om producten die naar schatting maar liefst 25 tot 50% uitmaken van al het voedsel dat een gemiddelde westerse volwassene eet. Niet alleen de dingen waarvan we weten dat (overdaad) ongezond is, zoals gebak, snacks en frisdrank, maar alle voedingsmiddelen met gehydrogeneerde vetten, gemodificeerd zetmeel en proteïne-isolaten, en alle vlees / kip / vis die met andere bewaarmiddelen dan keukenzout behandeld is. Als je de gewoonte hebt om etiketten te lezen weet je dat het om vrijwel alle kant-en-klaarproducten gaat die fabrieksmatig geproduceerd zijn, ook gangbare basisproducten als bruin brood en pindakaas.
Waar hebben we het (niet) over?
Tegenover de categorie ‘ultra bewerkte voedingsmiddelen’ staan ‘niet of nauwelijks bewerkte voedingsmiddelen’ (verse, gedroogde, gemalen, gekoelde, ingevroren, gepasteuriseerde of gefermenteerde voedingsmiddelen als fruit, groenten, peulvruchten, rijst, pasta, eieren, vlees, vis en melk), ‘bewerkte culinaire ingrediënten’ (zout, plantaardige oliën, boter, suiker en andere producten die gebruikt worden bij het koken) en ‘bewerkte voedingsmiddelen’ (groenten uit blik met toegevoegd zout, gedroogd fruit met toegevoegd suiker, met alleen zout houdbaar gemaakt vlees producten, kaas, vers gebakken niet voorverpakt brood of andere producten waar alleen de ‘bewerkte culinaire ingrediënten’ aan zijn toegevoegd).
Hoe betrouwbaar zijn deze gegevens?
De studie maakte gebruik van cijfers van het Franse NutriNet-Santé-cohort, dat het gebruik van 3300 verschillende voedingsmiddelen door bijna 105.000 deelnemers in kaart brengt. Zo’n cohortstudie is vooral geschikt om je op het spoor te zetten van mogelijk interessante verbanden. Om oorzaak en gevolg met zekerheid vast te stellen zou liefst een dubbelblind gerandomiseerd onderzoek moeten volgen, wat natuurlijk niet ethisch is als je mensen gaat stimuleren om kankerbevorderende voeding te eten. Wel is in deze studie geprobeerd om andere factoren zoals lichaamsgewicht, hoeveelheid lichaamsbeweging en al dan niet roken zoveel mogelijk uit te sluiten. Volgens de onderzoekers blijven de resultaten fier overeind, ook bij correctie voor deze en enkele andere, vergelijkbare factoren.
Wat nu?
Natuurlijk is meer onderzoek nodig om te begrijpen welk(e) stofje(s) er nu precies in die ultra-bewerkte voeding zitten – of juist ontbreken – die hiervoor verantwoordelijk zijn. Maar: de kortste klap is om je eten gewoon zo veel mogelijk zelf klaar te maken van (relatief) onbewerkte ingrediënten. Daarvoor hoef je geen vervolgonderzoek af te wachten. Veel mensen denken dat lekker koken veel werk is, maar hieronder vind je een supersimpel, superlekker en supersnel recept.
De volledige studie is te vinden op https://www.bmj.com/content/360/bmj.k322.long.
En het toprecept vind je hier.